هیچکس نیست که از دندانهای مرتب و زیبا خوشش نیاید و ارتودنسی یکی از روشهای دستیابی به این زیبایی است. البته عارضه ارتودنسی هم دورازذهن نخواهد بود و ممکن است ارتودنسی هم عوارضی را در پی داشته باشد. ولی درصورتیکه این فرایند بهدرستی و تحتنظر دندانپزشکان متخصص انجام شود، عوارض جانبی جدی به همراه نخواهد داشت. عوارضی که ممکن است در حین یا پس از درمان ارتودنسی بروز کنند، معمولاً ناشی از عدم رعایت بهداشت دهان و دندان یا عدم پیروی از دستورات و توصیههای متخصص هستند. این عوارض شامل بوی بددهان، تحلیل ریشه دندان و سایر مشکلات مرتبط با بهداشت دهان هستند. در این مقاله از کلینیک دندانپزشکی سپهر سلامت به طور جامع به بررسی عوارض احتمالی ارتودنسی و همچنین راهکارهای پیشگیری از آنها خواهیم پرداخت.

عوارض ارتودنسی چیست و چگونه ایجاد میشود؟
عوارض ارتودنسی ممکن است به دلایل مختلفی بروز کند، برخی از مهمترین عوارض ارتودنسی و مشکلات این درمان عبارتاند از:
بوی بددهان
بوی بددهان معمولاً ناشی از تجمع باقیماندههای غذایی در فضاهای کوچک میان دندانها و براکتها است مثل تله هستند و بوی بدی را ایجاد میکنند. برای پیشگیری از این مشکل، توصیه میشود پس از هر وعدهغذایی نخ بکشید و سپس مسواک بزنید. در مواردی که این کار ممکن نیست، شستوشوی دهان با آب یا استفاده از دهانشویه هم خوب است.
تحلیل ریشه دندان
کوتاهشدن ریشه دندان که در ۳ تا ۵ درصد موارد ارتودنسی رخ میدهد، موضوعی است که باید از آن آگاهی داشته باشید. فرایند ارتودنسی بر اساس تغییرات ریشه و استخوان بنا شده است تا دندانها به موقعیت صحیح خود منتقل شوند. در موارد نادر، ریشه دندان در طول درمان کوتاهتر خواهد شد که بر طول عمر دندان تأثیر منفی میگذارد و از جمله عوارض بعد از ارتودنسی بهحساب میآید. به علت استفاده مداوم از بریسها برای مدت بیش از دو سال این مشکل افزایش خواهد یافت.
واکنشهای آلرژیک
در برخی موارد، مواد بهکاررفته در سیم و براکت هم واکنشهای آلرژیک در بعضی افراد ایجاد خواهند کرد. این علائم شامل قرمزی، خارش، تورم درد ارتودنسی و التهاب در نواحی مربوط به تجهیزات درمانی هستند. مهم است که پیش از شروع درمان، هر گونه حساسیت خود را با ارتودنتیست در میان بگذارید و از مشاوره ارتودنسی غافل نشوید.
زخمهای بافت نرم دهان
براکتها از طریق سیم به یکدیگر متصل میشوند و دندانپزشک از طریق آنها فشار لازم را به دندانها اعمال میکند. اگر براکتها مناسب نصب نشوند یا مراقبتهای لازم انجام نگیرد، احتمال بروز زخم و خراش در نواحی نرم دهان وجود دارد. این زخمها پس از چند روز خوب میشوند، اما اگر بهبود نیافتند، بهتر است به دندانپزشک مراجعه کنید.
تغییر رنگ دندانها
تجمع مواد غذایی اطراف براکتها به زردشدن دندانها منجر خواهد شد. درصورتیکه تمیزکردن دندانها باوجود براکتها بهسرعت انجام نشود، ممکن است لکههای سفید در محل براکت ایجاد شود که باعث میشود سایر دندانها زردتر به نظر برسند.

پوسیدگی دندان
عدم رعایت بهداشت دهان و دندان در حین استفاده از براکت هم منجر به پوسیدگی دندان خواهد شد. مواد غذایی در اطراف اجزای فلزی گیر میکنند و باقیمانده این مواد، به رشد میکروارگانیسمهای مضر و تشکیل پلاک دندانی منجر میشود. تجمع پلاکها به مشکلات جدیتری از جمله پوسیدگی دندان منجر خواهد شد که معمولاً با لکههای سفید یا زرد آغاز میشود.
آسیب به مینای دندان
در طول درمان ارتودنسی، مینای دندان شاید دچار فرسایش شود و خاصیت خود را از دست بدهد که جزو عوارض شایع ارتودنسی بهحساب میآید. یکی از عوامل عمده فرسایش مینای دندان، مصرف قند و شکر است. در صورت ادامه این چرخه فرسایش، لکههای سفید یا زرد در سطح دندان ظاهر میشوند. برای جلوگیری از عوارض ارزیابی مداوم دندانها و مراقبت ارتودنسی توسط متخصص ارتودنسی ضروری است و مزایای آگاهی این است که در صورت بروز علائم آسیب، اقدامات پیشگیرانه انجام شود.
احتمال بازگشت ناهنجاریها
یکی از عوارض براکت در میان افرادی که تحت درمان ارتودنسی قرار میگیرند، احتمال بازگشت ناهنجاریهای دندانی پس از درمان است. لازم به ذکر است که درمانهایی که در دوران رشد و نمو دندانی انجام میشوند، نسبت به درمانهای بزرگسالان برگشتپذیر نخواهد بود. برای آغاز یک درمان موفق و آگاهی از علت عوارض ارتودنسی مشاوره با یک متخصص باتجربه بسیار حائز اهمیت است.
بیماریهای لثه
بروز بیماریهای لثه یکی دیگر از مشکلات ارتودنسی بهحساب میآید. علائم این بیماری شامل التهاب، تورم و خونریزی لثه هنگام مسواکزدن است. وجود بیماری لثه روند درمان ارتودنسی را پیچیده خواهد کرد، زیرا این مشکل سرعت حرکت دندان را کند میکند.
با دانستن عوارض، ارتودنسی رو بهتر مدیریت کنید
شناخت عوارض احتمالی ارتودنسی موجب میشود تا به طور مؤثرتری این فرایند را مدیریت کرد. از مشکلات شایع مانند بوی بددهان و تحلیل ریشه دندان گرفته تا عوارض جدیتر مانند آسیب به مینای دندان و پوسیدگی دندان، آگاهی از هر یک از این موارد به شما این امکان را میدهد که اقدامات لازم را برای پیشگیری و درمان بهموقع به کار بگیرید. مثلاً، با رعایت بهداشت دهان و دندان و تمیزکردن مرتب براکت از بروز پوسیدگی و زردی دندان جلوگیری نمایید. همچنین، استفاده از دهانشویه و شستوشوی دهان بعد از غذا در کاهش بوی بددهان نقش مهمی دارد.
از دیگر عوارض مهم میتوان به زخم شدن بافت نرم دهان و واکنشهای آلرژیک اشاره کرد. با آگاهی از این مشکلات، میتوان پیشگیریهای لازم را انجام داد و در صورت بروز علائم، بهسرعت به پزشک مراجعه کرد. گفتنی است که هیچوقت سرخود کاری نکنید و بیهوده با براکت ارتودنسی به اصلاح ورنروید، چراکه کندهشدن هرکدام از آنها تا مدتها درمان شما را به تعویق میاندازد.
با یک متخصص صحبت کرده و خیالتان خود را راحت کنید
مشاوره با یک متخصص ارتودنسی در همه حال واجب است و نباید از آن غافل شوید. ارتودنتیست به سبب داشتن تخصص و تجربه، به شما در شناخت عوارض احتمالی و چگونگی مدیریت آنها کمک زیادی خواهد کرد. با ارائه توضیحات دقیقی در مورد مراحل درمان و آنچه مد نظرتان است خیال شما هم راحتتر میشود. این اطلاعات به شما این اطمینان را میدهد که در مسیر درمان خود تنها نیستید و هر سؤال یا نگرانی که دارید، میتوانید با متخصص خود در میان بگذارید.

نتیجهگیری
در این مقاله به بررسی عوارض مختلف ارتودنسی و اهمیت شناخت این عوارض پرداختیم. از واکنشهای آلرژیک و زخمهای بافت نرم دهان گرفته تا مشکلات بیشتری مانند پوسیدگی دندان و بیماریهای لثه، از جمله عوارض ارتودنسی هستند. همچنین، صحبت با یک متخصص ارتودنسی به شما آرامش خاطر داده و اطلاعات دقیقتری در مورد فرایند درمان و نکات مراقبتی ارائه خواهد کرد.
اگر همچنان در مورد شروع ارتودنسی مردد هستید، میتوانید هماکنون با شمارههای موجود در سپهر سلامت تماس گرفته و نوبت خود را برای مشاوره با متخصص ارتودنتیست رزرو کنید.
سؤالات متداول
- شایعترین عوارض ارتودنسی چیست؟
شایعترین عوارض ارتودنسی شامل بوی بددهان، پوسیدگی دندان، زخمهای بافت نرم دهان و تغییر رنگ دندانها هستند.
- چطور میشود از عوارض ارتودنسی جلوگیری کرد؟
برای جلوگیری از عوارض ارتودنسی، مراقبتهای بهداشتی دقیق شامل مسواکزدن منظم، استفاده از نخ دندان و مراجعه به دندانپزشک برای چکاپهای منظم ضروری است.
- درد ارتودنسی چقدر طول میکشد؟
درد ارتودنسی معمولاً پس از نصب براکتها و در طول تنظیمات به مدت ۲ تا ۴ روز ادامه دارد و باگذشت زمان کاهش مییابد.
- آیا عوارض ارتودنسی دائمی است؟
بسیاری از عوارض ارتودنسی موقتی هستند، اما در صورت عدم مراقبت مناسب، بعضی از مشکلات مانند پوسیدگی دندان میتوانند دائمی شوند.
- قبل از ارتودنسی به چه مواردی باید دقت کنم؟
قبل از ارتودنسی باید بهسلامت دهان و دندان، تمیزکردن کامل دندانها و مشاوره با یک متخصص ارتودنسی جهت بررسی نیازها و گزینههای درمانی دقت کنید.