انواع بیماری دهان و دندان

انواع بیماری‌های دهان و دندان؛ از پوسیدگی تا سرطان دهان

با انواع بیماری‌های شایع دهان و دندان مثل پوسیدگی، آفت، آبسه، برفک و حتی سرطان دهان آشنا شوید؛ این مقاله راهنمایی جامع برای شناخت علائم، دلایل و روش‌های درمان هر مشکل است.

تاییده شده توسط دکتر کاظم احتشام منش

محتوای این مقاله صرفا برای آگاه سازی شما عزیزان است. قبل از هرگونه اقدام، جهت درمان از پزشک مشاوره بگیرید.

فهرست مطالب

دهان شما آیینه‌ای از سلامت کلی بدنتان است. بسیاری از بیماری‌ها از همین‌جا آغاز می‌شوند. گاهی یک زخم ساده یا کمی ورم لثه، نشانه‌ای از بیماری جدی‌تر در حال شکل‌گیری است. پس اگر دچار مشکلی در دهان شده‌اید و در گوگل به دنبال جواب می‌گردید، این مقاله دقیقاً برای شما نوشته شده است.

در این مطلب، رایج‌ترین بیماری‌های دهان و دندان را بررسی می‌کنیم؛ از علائم و دلایل گرفته تا راه‌های درمان و پیشگیری. اگر زخم، درد، خونریزی، بوی بد یا تغییر رنگی در دهان خود یا فرزندتان مشاهده می‌کنید، این راهنمای کامل به شما کمک می‌کند بفهمید با چه مشکلی روبه‌رو هستید و چطور باید اقدام کنید.

بیماری‌های شایع دهان و دندان در بزرگسالان

افت دهان

پوسیدگی دندان

مشکل: تشکیل پلاک و باکتری‌ها روی سطح دندان که باعث سوراخ شدن می‌شود.
تشدید: اگر به موقع درمان نشود، منجر به حفره‌های عمیق، عفونت ریشه و از دست رفتن دندان می‌شود.
راه‌حل:

  • رعایت بهداشت دهان (مسواک، نخ دندان، دهان‌شویه)
  • ترمیم با آمالگام یا کامپوزیت
  • درمان ریشه در مراحل پیشرفته
  • استفاده از فلوراید تراپی

تبخال دهانی (Herpes Simplex Type 1)

مشکل: ویروس HSV-1 باعث ایجاد تاول‌های کوچک، اغلب روی لب یا دهان می‌شود.

تشدید: این ویروس در بدن باقی می‌ماند و ممکن است با استرس، بیماری، آفتاب یا قاعدگی مجدداً فعال شود.

راه‌حل:

  • استفاده از پمادهای ضدویروسی (مانند آسیکلوویر)
  • اجتناب از تماس نزدیک با فرد مبتلا
  • تقویت سیستم ایمنی

آبسه دندانی

مشکل: عفونت باکتریایی که باعث جمع شدن چرک در اطراف ریشه دندان یا لثه می‌شود.

تشدید: اگر آبسه درمان نشود، می‌تواند به استخوان فک، گردن یا حتی جریان خون نفوذ کند و خطرناک شود.

راه‌حل:

  • تخلیه آبسه توسط دندانپزشک
  • آنتی‌بیوتیک تجویزی
  • عصب‌کشی یا کشیدن دندان در موارد شدید

آفت دهان

مشکل: زخم سفید یا زردرنگ کوچک با حاشیه قرمز که در داخل دهان یا روی زبان ظاهر می‌شود.

تشدید: ممکن است خوردن و صحبت کردن را برای چند روز سخت کند. گاهی چندبار در سال تکرار می‌شود.

راه‌حل:

  • پرهیز از غذاهای تند و اسیدی
  • استفاده از دهان‌شویه ضدعفونی‌کننده
  • مکمل ویتامین B12 یا آهن در صورت نیاز

سرطان دهان

مشکل: رشد غیرطبیعی سلول‌ها در زبان، لثه، لب، کام یا گلو

تشدید: در مراحل اولیه بی‌علامت است، ولی در صورت پیشرفت، درمان سخت‌تر می‌شود.

نشانه‌ها:

  • زخم بهبود‌نیافته
  • لکه‌های سفید یا قرمز
  • مشکل در بلع یا صحبت
  • کاهش وزن بی‌دلیل

راه‌حل:

  • معاینه دوره‌ای دهان توسط دندانپزشک
  • مراجعه فوری در صورت مشاهده هرکدام از علائم
  • درمان ترکیبی شامل جراحی، شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی

برفک دهان (Candidiasis)

برفک دهان

مشکل: عفونت قارچی معمولاً ناشی از قارچ کاندیدا، بیشتر در افراد با سیستم ایمنی ضعیف یا مصرف‌کننده آنتی‌بیوتیک

نشانه‌ها:

  • لکه‌های سفید روی زبان و داخل گونه
  • سوزش دهان
  • طعم فلزی یا ناخوشایند در دهان

راه‌حل:

  • داروهای ضدقارچ مانند نیستاتین
  • کاهش مصرف قند و بهبود بهداشت دهان

بوی بد دهان (هالیتوزیس)

مشکل: یکی از آزاردهنده‌ترین علائم بیماری دهان که می‌تواند به دلیل پوسیدگی، عفونت لثه، خشکی دهان یا حتی بیماری‌های گوارشی ایجاد شود.

راه‌حل:

  • بررسی دقیق توسط دندانپزشک
  • تمیز کردن زبان، نخ دندان، دهان‌شویه
  • نوشیدن آب کافی و درمان عامل زمینه‌ای

بیماری لثه (ژنژیویت و پریودنتیت)

مشکل: التهاب و عفونت بافت لثه که می‌تواند به بافت استخوانی اطراف دندان گسترش یابد.

تشدید: در صورت پیشرفت ممکن است منجر به لق شدن و افتادن دندان شود.

راه‌حل:

  • جرم‌گیری و تمیزکاری عمیق
  • درمان دارویی و جراحی در مراحل پیشرفته
  • حفظ بهداشت دهان و کنترل دیابت در بیماران مزمن
  • از دست دادن دندان (بی‌دندانی)

مشکل: نتیجه نهایی پوسیدگی، بیماری لثه، ضربه یا ژنتیک می‌تواند منجر به از دست دادن دندان شود.

عوارض:

  • اختلال در جویدن
  • تغییر در فرم صورت
  • کاهش اعتماد به‌نفس

راه‌حل:

  • ایمپلنت
  • پروتز کامل یا جزئی
  • بریج دندانی

جدول مقایسه علائم بیماری‌های شایع دهان و دندان

نوع بیماری

محل بروز علائم شاخص علت احتمالی راهکار درمان

پوسیدگی

دندان درد، حساسیت، حفره بهداشت ضعیف

پر کردن، عصب‌کشی

تبخال

لب، اطراف دهان تاول، سوزش ویروس HSV-1

داروهای ضدویروسی

آبسه

لثه، دندان ورم، درد، تب عفونت باکتریایی

جراحی، تخلیه عفونت

آفت

داخل لب، گونه زخم سفید، دردناک سیستم ایمنی ضعیف

دهان‌شویه، دارو موضعی

برفک

زبان، گونه‌ها برجستگی سفید، سوزش قارچ کاندیدا

داروی ضدقارچ

بوی بد دهان

کل دهان

بوی نامطبوع

جرم، پوسیدگی، رفلاکس

رعایت بهداشت، بررسی پزشکی

بیماری‌های شایع دهان و دندان در کودکان

تبخال دهانی

پوسیدگی دندان شیری

شایع‌ترین مشکل دهان در کودکان است. به دلیل مصرف زیاد قند و عدم رعایت بهداشت.

پیشگیری: مسواک منظم، کاهش مصرف شیرینی، استفاده از خمیر دندان فلورایددار کودکان

بوی بد دهان در کودک

ممکن است به دلیل عفونت لوزه، تنفس دهانی، خشکی دهان یا پوسیدگی باشد.

شکستگی یا ترک دندان

در اثر ضربه یا افتادن کودک حین بازی. نیاز به مراجعه فوری دارد.

تغییر رنگ دندان

ممکن است ناشی از فلوروزیس، مصرف داروی خاص یا مینای ضعیف باشد.

اقدام: معاینه تخصصی در کلینیک دندانپزشکی اطفال

جدول علل و راهکارهای مشکلات دهان و دندان در کودکان

مشکل شایع

علت راهکار پیشنهادی

پوسیدگی

مصرف شیرینی، عدم نظافت

آموزش بهداشت، فیشور سیلانت

بوی بد دهان

خشکی، تغذیه نامناسب

آب‌رسانی، مراجعه به دندانپزشک

شکستگی دندان

ضربه در بازی

نگهداری دندان در شیر، مراجعه فوری

تغییر رنگ

ژنتیک، بهداشت ضعیف

جرم‌گیری، سفیدکننده مجاز کودکان

دلایل شایع ابتلا به بیماری‌های دهان و دندان

  • بهداشت نامناسب دهان و دندان
  • رژیم غذایی پرقند و اسید
  • مصرف دخانیات
  • استرس مزمن
  • دیابت و بیماری‌های سیستمیک
  • خشکی دهان ناشی از دارو یا سن

راهکارهای پیشگیری از بیماری‌های دهان و دندان

  • مسواک روزانه دوبار با خمیردندان مناسب
  • نخ دندان روزانه
  • استفاده از دهان‌شویه ضدباکتریایی
  • کاهش مصرف نوشیدنی‌های قندی و شیرینی‌ها
  • مراجعه دوره‌ای به دندانپزشک (هر ۶ ماه)
  • ترک سیگار و قلیان
  • نوشیدن آب فراوان

سوالات درباره بیماری‌های دهان و دندان

آیا تبخال دهان درمان قطعی دارد؟

خیر. ویروس HSV-1 در بدن باقی می‌ماند، ولی با مراقبت و دارو می‌توان دفعات بروز را کاهش داد.

شایع‌ترین بیماری دهان چیست؟

پوسیدگی دندان؛ بیش از ۹۰٪ افراد در جهان در طول عمر خود آن را تجربه می‌کنند.

آیا زخم داخل دهان همیشه خطرناک است؟

خیر. گاهی آفت است و خودبه‌خود خوب می‌شود، اما اگر زخم بیش از ۱۰ روز باقی ماند باید معاینه شوید.

چرا دهان کودکم بوی بد می‌دهد؟

دلایل شامل تنفس دهانی، عفونت لوزه، پوسیدگی، زبان نشسته یا رژیم غذایی نامناسب است.

چه زمانی به دندانپزشک مراجعه کنیم؟

اگر هرگونه زخم، درد، خونریزی، لکه، بوی بد یا تغییر در وضعیت دهان یا دندان مشاهده کردید، بیش از چند روز منتظر نمانید. بسیاری از بیماری‌های دهان اگر به‌موقع تشخیص داده شوند، با روش‌های ساده درمان می‌شوند. اما اگر دیر مراجعه کنید، ممکن است درمان پیچیده و پرهزینه شود.
برای مشاوره رایگان، غربالگری بیماری‌های دهان یا دریافت نوبت، با کلینیک دندانپزشکی سپهر سلامت تماس بگیرید. تیم ما در مشهد با تجربه، تخصص و تجهیزات مدرن آماده خدمت به شماست.

مقالات مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

پنج × 5 =